Çoklu Krizler Çağında Bilgi Düzensizliklerine Karşı Dirençlilik Konferansı 2025

RESAID kapsamında 24-25 Mayıs 2025 tarihlerinde İstanbul Bilgi Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleştirdiğimiz konferans, sosyal bilimlerden hukuk ve medya çalışmalarına, psikolojiden güvenlik politikalarına uzanan geniş bir disiplinlerarası çerçevede akademisyenlerin katkısıyla, bilgi düzensizliklerini çok yönlü bir yaklaşımla ele aldı.

Konferansın ilk günü, Avrupa Dijital Medya Gözlemevi (EDMO) Yönetim Kurulu Başkanı Paolo Cesarini’nin açılış konuşmasıyla başlamıştır. Açılış konuşmasını dinlemek için tıklayın. Ardından, Pınar Uyan-Semerci moderatörlüğünde “Hakikat Sonrası Çağda Bilgi Düzensizliklerine Farklı Yaklaşımlar” başlıklı oturum yapılmıştır. Bu oturumda Engin Onuk, bilgi düzensizliklerinin küresel politika söylemlerinde nasıl sorunsallaştırıldığını ve yayıldığını incelemiş; İrem Oran, Türkiye ve uluslararası literatürde bilgi düzensizliği kavramlarını bibliyometrik olarak karşılaştırmıştır. Ayrıca Aylin Kılıç Cepdibi, Hakikat Sonrası Çağ’a Hannah Arendt’in ışığında bakarak hakikatin iktidar karşısındaki konumunu tartışmış; Salih Bıçakçı ve Ayhan Gücüyener Evren ise bilişsel güvenlik ve dezenformasyon saldırı zinciri üzerine bir inceleme sunmuşlardır. Öğleden sonra, Mehmet Ali Tuğtan moderatörlüğündeki “Bilgi Düzensizliklerini Farklı Ülke Örnekleri ile Tartışmak” başlıklı oturum ile devam etmiştir. Bu oturumda Cengiz Erişen, yanlış bilginin düzeltilmesi ve toplumda güven oluşturulması bağlamında Türkiye ile Güney Kore’yi karşılaştırmış; Özgenur Korlu, ABD’deki polis şiddeti protestolarının bilgi düzensizliğiyle ilişkisini ele almış; Güventürk Görgülü 2023 Seçim sürecinde bir siyasal dezenformasyon örneği sunmuştur. Son olarak Onurcan Güden, Hollanda örneği üzerinden Batılı demokratik sistemlerde bilişimsel propagandaya karşı direnç modeli önermiştir. Şaban Çaytaş moderatörlüğünde gerçekleştirilen “Krizlerde Bilgi Düzensizlikleri: Afetler, Göç ve Medya” başlıklı oturumla konferansın ilk günü tamamlanmıştır. Bu oturumda Naz Hıdır, 6 Şubat depremlerinin ardından Hatay ve Adıyaman’daki iyi uygulama örnekleri üzerinden toplumsal cinsiyete duyarlı yaklaşımları incelemiş; Deniz Ceren Uzun, 6 Şubat depremleri bağlamında sosyal medya ve ikincil travma konusunu ele almış; Adem Kotan ise Vezir Mohammad Nourtani olayı üzerinden Twitter/X etiketlerindeki göçmen karşıtı söylemin yayılımını sosyal ağ analizi ile ortaya koymuştur.

Konferansın ikinci günü, Gökçe Uysal Gündoğdu moderatörlüğünde “Bilgi Düzensizlikleriyle Mücadelede Müdahaleler ve Direnç Stratejileri” oturumuyla başlamıştır. Bu oturumda Fatih Çömlekçi, iklim değişikliği ve bilgi düzensizliklerine karşı doğrulama kuruluşları ile gazetecilerin ortak mücadelesini ele almış; Gökçe Gezer toplumsal güvenlik bağlamında dezenformasyon ve dirençlilik ilişkisini tartışmış; Can Zeren ise enformasyon krizinde kavramlar, parazitler ve bağışıklık pratikleri üzerine bir değerlendirme sunmuştur. Günün devamında, Tuğçe Erçetin Sabuncu moderatörlüğünde “Demokrasi ve Komplo Teorileri Çağında Bilgi Düzensizlikleri” başlıklı oturum gerçekleştirilmiştir. Bu oturumda Ara Ege Altınman, ileri demokrasi ülkelerinde mikro hedefli siyasi reklamların seçmen katılımına etkilerini keşfederek gözetim kapitalizminin demokratik katılım üzerindeki etkisini incelemiş; Yakup Furkan Yılmaz, hakikat sonrası çağda demokrasi, popülizm ve kutuplaşma konularını yükselen hakikat hegemonyaları ışığında değerlendirmiş; Dilale Öz Dönmez, Türkiye’de komplo teorilerinin siyasetteki rolünü siyasal söylem ve kamuoyu üzerinden incelemiş; Dilale Öz Dönmez ve Batuhan Şar ise komplo teorileri ve göçmen algıları arasındaki ilişkiyi sosyal güven bağlamında analiz etmişlerdir. Konferans, Emre Erdoğan moderatörlüğündeki “Dijital Kültür, Şüphe ve Komplo İnanışları” başlıklı oturumla sona ermiştir. Bu oturumda Öykü Mutlu Çimitay, “wellness influencerları” üzerinden dijital etnografi yaparak Instagram influencer ekonomisinin dezenformasyon kaynağı olarak rolünü araştırmış; Sena Akkoç, Türkiye’de çevresel komplo inançlarının belirleyicilerini incelemiş; Kevser Salih ise yapay zekâ tabanlı haberler üzerine bir vaka çalışması yaparak siyasi haber üretiminde yapay zekânın değerlendirmesini yapmıştır.

Bu konferansta sunulan 21 bildirinin 12’sinin makale olarak yer aldığı kitaba ulaşmak için tıklayın.